از من بپرس بهت بگم

پرورش حس دینی کودکان

والدین معمولاً گله دارند:

«کودکان ما قبل از این که به سن بلوغ برسند در انجام فرایض دینی از ما پیشی می گیرند، ولی وقتی که به سن تکلیف می رسند در انجام این امور دچار فتور و سستی می شوند ، ادای تکالیف دینی را به تأخیر می اندازند، در مواردی هم از انجام آن خودداری می کنند و وقتی بزرگ ترها از آنان می پرسند که آیا نماز خود را خوانده اید، متوسل به دروغ می شوند و پاسخ می دهند که خوانده ایم.»

برخی بر این عقیده اند که اگر کودکان، پدران و مادران خود را الگو قرار بدهند و بزرگ ترها هم در انجام وظایف دینی اهتمام و مراقبت کافی داشته باشند، خود به خود کودکان از آنان تبعیت خواهند کرد. اما باید اعتراف کرد در خانواده هایی که پدران و مادران با اهتمام و دقت ، در اول وقت به انجام نماز می پردازند نیز این مشکل جریان دارد، یعنی فرزندان این گونه خانواده ها هم در انجام نماز دچار تسامح و تساهل می شوند.

مطالعه و بررسی نشان داده که مقصر اصلی پدران و مادران اند، زیرا به جای انجام وظیفه اساسی و اصلی، تنها به این اکتفا می کنند که شکل ظاهری نماز خواندن را در دوره کودکی به فرزند خود انتقال دهند. بدیهی است که در دوره کودکی ، فرزندان همان حرکات پدران و مادران خود را تقلیدوار انجام می دهند و پدران و مادران به سادگی گمان می کنند که فرزندانشان با علاقه و عشق به خواندن نماز می پردازند، غافل از این که کودکان براساس تقلید به انجام این کار می پردازند. وقتی کودک دوره تقلید را پشت سر می گذارد و در سنین بلوغ به تفکر و اندیشه می پردازد، همه اموری را که قبلاً براساس تقلید انجام می داده، یکی پس از دیگری رها می سازد و پدر و مادر ناگهان احساس می کنند که کودک نمازخوان دیروز، امروز از نماز خواندن خودداری می کند. علت این است که پدران و مادران به جای بیدار ساختن حس دینی و مذهبی در کودکان به عمل تقلیدی فرزندان خود دلشاد گشته، باور می کنند که وظیفه اصلی خود را انجام داده اند.

در این جا باید به این سؤال پاسخ داد که رسالت اصلی پدران و مادران در دوره کودکی فرزندان چه بوده است؟ آیا آنان این وظیفه را انجام داده اند یا نه؟ بدیهی است اگر فریضه نماز در دوره کودکی براساس بیداری حس دینی انجام شده باشد کودک هرگز خواندن آن را ترک نمی کند، چون علت نماز خواندن یعنی بیداری حس مذهبی تحقق یافته و حس دینی به مرور زمان تقویت و تشدید می شود.

در این جا با صراحت باید اعتراف کرد که جز در موارد اندک، پدران و مادران وظیفه اصلی خود را در ارتباط با فرزندان خود انجام نمی دهند و حس دینی را که در عمق جان کودک وجود دارد ، پرورده نساخته، دل خود را به نماز تقلیدی فرزندان شاد می کنند، حال آن که والدین آگاه تلاش می کنند به موازات نماز تقلیدی کودکان حس مذهبی و دینی را در آنان پرورش دهند ، اصول اعتقادی را به طور فشرده و ساده به کودکان خود انتقال دهند تا آنان با فلسفه نماز خواندن آشنا شوند. نکته مهم این است که این نقل و انتقال باید با زبان کودکانه انجام پذیرد تا کودک بتواند آن را درک کند و پذیرای انجام آن شود.